Huishoudens verspillen gemiddeld 41 kilo eten per persoon per jaar aan vast voedsel. Vooral brood, zuivel, groente, fruit en vlees worden weggegooid.
Huishoudens verspillen gemiddeld 41 kilo eten per persoon per jaar aan vast voedsel. Vooral brood, zuivel, groente, fruit en vlees worden weggegooid. ..

Schatting: 2,2 miljoen euro verdwijnt in de prullenbak

25 mei 2019 om 06:33 lokaal

SCHERPENZEEL/RENSWOUDE Inwoners van de gemeente Scherpenzeel en Renswoude gooien samen jaarlijks 612 ton voedsel weg. Dat komt neer op een bedrag 2,2 miljoen euro op jaarbasis. Dat blijkt uit een onderzoek van John van de Lagemaat naar voedselverspilling in de Foodvalley.

Voedselverspilling krijgt steeds meer aandacht, zowel landelijk als lokaal. Twee maanden geleden werd bijvoorbeeld de landelijke, meerjarige campagne 'Hoe #verspillingsvrij ben jij?' afgetrapt. Doel van de actie is om consumenten te helpen minder voedsel weg te gooien. Ook op andere fronten zijn er acties waar te nemen. Zo stelde minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit vorig jaar 7 miljoen euro beschikbaar in de strijd tegen voedselverspilling. Het geld wordt onder meer geïnvesteerd in innovatie, onderzoek, monitoring en voorlichting.

Het probleem is van behoorlijke omvang, zo vertelt John van de Lagemaat namens het Programma Regio Foodvalley Circulair. In dit samenwerkingsprogramma werken ondernemers, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden samen toe naar een meer circulaire economie, waarin afvalstromen opnieuw gebruikt worden. ,,De circulaire economie is natuurlijk veel breder, maar Foodvalley heeft als missie om bij te dragen aan een efficiënte, gezonde en toekomstgerichte voedselvoorziening, voor zowel de eigen inwoners als wereldwijd. Eén van de ambities voor 2025, vastgesteld in de regionale voedselvisie, is de verspilling van voedsel zoveel mogelijk terug te dringen", legt Van de Lagemaat uit.

Voedselverspilling vindt volgens het Voedingscentrum plaats als voedsel gemaakt voor consumenten niet wordt opgegeten of opgedronken. Schillen, botten, graten en andere resten worden niet meegerekend bij voedselverspilling. Nederlandse huishoudens verspillen gemiddeld 41 kilo eten per persoon per jaar aan vast voedsel. Vooral brood, zuivel, groente, fruit en vlees worden weggegooid. Het Voedingscentrum heeft ook becijferd wat de winst is als er geen voedsel verkwanseld zou worden. In dat geval kunnen Nederlanders hun milieu-impact met 14 procent verlagen. Door geen voedsel te verspillen, is het bovendien ook mogelijk om een leuk bedrag over te houden in de portemonnee. Gemiddeld zou een persoon per jaar 145 euro kunnen besparen.

SCHRIKBARENDE CIJFERS De landelijke cijfers zijn door Van de Lagemaat ook vertaald naar regionale cijfers. ,,Het is géén wetenschappelijk onderzoek, maar een vertaling van landelijke statistieken naar de regio", benadrukt hij. Maar wanneer de cijfers vertaald worden naar de Foodvalley, betekent dit dat er in totaal ongeveer 14.450 ton per jaar aan voedsel verspild wordt, wat neerkomt op 51 miljoen euro per jaar. In de gemeente Scherpenzeel wordt volgens deze berekening 400 ton eten weggegooid, ter waarde van 1,4 miljoen euro. Renswoudenaren, qua inwonertal in de minderheid ten opzichte van Scherpenzelers, gooien 212 ton eten in de vuilnisbak. Dat vertegenwoordigt een waarde van 0,8 miljoen euro. ,,Dat zijn best schrikbarende cijfers, zeker als je bedenkt dat in andere delen van de wereld schaarste is, de wereldbevolking groeit en het klimaat verandert. Elke kilo eten die we niet weg hoeven te gooien, scheelt ook in dat opzicht. Dan verspillen we ook geen onnodige energie aan de productie, verpakking en vervoer, wat allemaal ook belastend is voor het milieu", legt Van de Lagemaat uit.

Het Programma Regio Foodvalley Circulair gaat ook werk maken van het thema. Met het starten van een zogenoemde 'Werkplaats Verspilling in de Voedselketen' wordt een regionaal netwerk opgezet waarin regionale bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden samen werken aan minder voedselverspilling.

SERIEUS Peter de Wit, eigenaar van supermarkt Jumbo in Scherpenzeel, laat weten dat het thema hem ook niet loslaat. ,,In een supermarkt voorkom je helaas niet dat voedsel overblijft, maar we zijn er serieus mee bezig." Zo gaan worden etenswaren overgedragen aan de stichting Burgerinitiatief Woudenberg. Uitgangspunt van de stichting is om mensen die in verborgen armoede leven, waar mogelijk te helpen. ,,Ik weet dat er mensen in Woudenberg en ook Scherpenzeel, die moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, mee geholpen zijn. Los van het feit dat het mooi is om zo een bijdrage te leveren, is het ook een deel van de oplossing van het voedselverspillingsthema", zegt De Wit. En zo zijn er meer oplossingen. Het brood dat overblijft, gaat in de meeste gevallen bijvoorbeeld terug naar de leverancier. ,,Uiteindelijk kan daar weer paneermeel van gemaakt worden."

Daarnaast wijst de supermarktondernemer ook op andere zaken. ,,Ik hoop dat consumenten ook nadenken. Wettelijk gezien krijgt een pak yoghurt een tht-datum (tenminste houdbaar tot) toegewezen, dus dan moet die uit de winkel verdwijnen. We proberen met kortingsstickers uiteraard de laatste pakken nog te verkopen." De Wit vindt dat de bewustwording onder consumenten wel omhoog mag. ,,Maar zo'n pak yoghurt kun je twee dagen na de tht-datum ook nog wel eten. We gooien met z'n allen ook te makkelijk goed voedsel weg."

Ook in andere opzichten ziet hij veranderingen. Neem bijvoorbeeld de verkoop van sla. Zo'n 80 procent van de sla die De Wit tegenwoordig verkoopt, zit in een zakje. Hooguit 20 procent is nog een krop sla. ,,Pakweg tien jaar geleden was dat precies andersom. Dan werd er een krop gekocht, werd er sla van afgesneden en werd de krop in de koelkast. De volgende dag werd dezelfde krop gebruikt. Nu kiezen we voor een zakje en wordt de sla, als die een beetje verkleurt, al snel weggegooid." Wat De Wit met het voorbeeld wil aangeven: ,,Het is natuurlijk ook mijn vak, maar op het gebied van voedsel is in relatief korte tijd veel veranderd. Het tegengaan van voedselverspilling is een antwoord op die veranderingen."

Verder heeft De Wit in het kader van dit thema ook nog een nieuwtje: Jumbo Scherpenzeel gaat zich aansluiten bij 'Too Good To Go', de app op de smartphone om voedselverspilling tegen te gaan. In de app bieden ondernemers producten aan die niet meer verkocht mogen worden, maar nog uitstekend te eten zijn. ,,De consument betaalt bij ons straks 5 euro voor zo'n pakket, maar we vullen die voor een waarde van 15 euro. Voor consumenten is het dan wel een verrassing wat ze krijgen. De ene keer word je verrast met een bak salade, maar dat kan net zo goed een overgebleven appelpunt zijn." Via de app kunnen mensen de box bestellen, om die de volgende dag in de supermarkt af te halen. ,,Een leuk initiatief dat inspeelt op het maatschappelijk bewustzijn", vindt De Wit. ,,Binnen nu en een paar weken zijn wij hier ook op aangesloten."

VLEKJE OP VOEDSEL De voedselproducenten zijn ook bezig met het thema, zo verzekert Pieter Vink van coöperatie Boerenhart. Veel voedsel, ook van boeren uit Scherpenzeel en Renswoude, haalt soms niet eens de schappen van de winkels. Denk bijvoorbeeld maar aan de kromme komkommers. ,,Als Boerenhart leveren wij niet aan de consumentenmarkt, maar wel aan bedrijven, instellingen en horeca. De koks die met onze producten aan de slag zijn, kunnen vaak nog wel wat, ook al er een vlekje op het voedsel zit", weet Vink.

Boerenhart is leverancier van het ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede. De twee zijn samen met andere partijen zoals de Wageningen Universiteit (WUR) en de gemeente Ede in actie gekomen in het initiatief Samen tegen Voedselverspilling. ,,Ik denk niet dat het weggooien van eten niet als eerste grootste agendapunt gezien wordt door de Raad van Bestuur van het ziekenhuis, maar het is wel een belangrijk issue. Op een gegeven moment moet je kijken wat er mogelijk is."

Jaarlijks verdwijnt veel eten bij het afval in ziekenhuizen. Het scheelt al veel verspilling als patiënten kunnen kiezen wat ze willen eten. Ook het bestelmoment dichter bij het eetmoment brengen, helpt. Inmiddels vindt ook een deel van de reststroom een weg. ,,Het is alleen lastig qua regelgeving. Brood gebruiken als voer voor vee is een oplossing, maar nog beter zou het zijn om dat nog eens voor menselijke consumptie in te zetten." In Samen tegen Voedselverspilling worden soortgelijke ideeën verder uitgewerkt.

JUISTE PORTIES Ook in de horeca wordt dagelijks met voedsel gewerkt. Johan Kluts, chef-kok van restaurant De Hof in Renswoude, ziet het als een 'sport om zo min mogelijk weg te moeten gooien'. Het heeft onder meer te maken met slim inkopen in combinatie met een menukaart waar je bepaalde ingrediënten voor meerdere gerechten kunt gebruiken, geeft Kluts aan. ,,Maar misschien nog belangrijker is de juiste hoeveelheid op een bord. Het eten moet goed en lekker zijn, maar ook niet te veel. Goede portionering voorkomt dat je veel eten moet weggooien", merkt Kluts. ,,Liever maak ik bij een lopend buffet halverwege nog wat extra's, dan dat ik veel eten na afloop moet weggooien. Tijdens dat soort momenten zijn we daar als keuken heel alert op."

De Doggybag, het zakje of bakje waar restaurantgasten het overgebleven eten van een diner in een restaurant mee naar huis nemen, wint maar mondjesmaat terrein in Nederland. Dit terwijl het in veel andere landen, waaronder de Verenigde Staten, een ingeburgerd fenomeen is. ,,Ik denk dat dat ook komt omdat de porties in de VS ook groter zijn", aldus Kluts, die uitlegt dat erom vragen gewoon mogelijk is. ,,Bij ons doen wat oudere gasten dat af en toe."

Verder benadrukt de chef-kok dat mensen thuis ook slim om kunnen gaan met hun voedsel. ,,Ik had laatst nog een paar pakken karnemelk over. Daar heb ik dus lekker karnemelkse cake mee gebakken." Zo kunnen mensen thuis ook hun foodwaste verminderen. ,,Een appel die wat rot is, kan je prima gebruiken voor in een smoothie. Van oud brood kun je wentelteefjes maken of je kunt ze gebruiken als croutons voor in de soep", weet Kluts. Zo zijn er tal van oplossingen. ,,Met een beetje creativiteit valt daar al veel winst te behalen."

Afbeelding
Milieuorganisatie Natuur & Milieu wil in Nederland het taboe doorbreken dat rust op het mee naar huis nemen van overgebleven voedsel.
advertentie
advertentie