De sluiting van zwembad De Slag werd in Hoevelaken ervaren als verraad van de gemeente. Het bad moest samen met zwembad Nijkerk wijken voor de bouw van een nieuw zwembad in Nijkerkerveen.
De sluiting van zwembad De Slag werd in Hoevelaken ervaren als verraad van de gemeente. Het bad moest samen met zwembad Nijkerk wijken voor de bouw van een nieuw zwembad in Nijkerkerveen. Margreet Hendriks

'Herindeling blijft verstandshuwelijk'

1 augustus 2019 om 06:50 lokaal Fusie met Barneveld

SCHERPENZEEL Het herindelingsspook waart boven Scherpenzeel. Een rapport 'Zelfbewust Scherpenzeel' van bureau SeinstraVandelaar (SDVL), stelt dat het dorp niet voldoende bestuurskracht heeft om zelfstandig te blijven. Fusie met Barneveld zou de meest haalbare en betaalbare optie zijn.

Margreet Hendriks

Een Scherpenzeelse stuurgroep, waarin onder meer de fractievoorzitters, het college van burgemeester en wethouders en een aantal ambtenaren zitten, onderzoekt de komende tijd de haalbaarheid en de voor- en nadelen van twee scenario's, namelijk zelfstandig blijven of samenvoegen met Barneveld. In het najaar wil men hierover ook in gesprek gaan met de ambtelijke organisatie en de samenleving.

Dat een bestuurlijke fusie flinke impact kan hebben op de samenleving van een dorp weet ook Boudewijn van der Woerd. De VVD'er was lange tijd fractievoorzitter in de Hoevelakense gemeenteraad en vervult diezelfde functie na een gemeentelijke herindeling nog steeds in de raad van Nijkerk. ,,Het verlies van zelfstandigheid ligt vaak gevoelig, met name bij de inwoners'', zegt Van der Woerd. ,,Wij hadden destijds niet echt de keuze van zelfstandig blijven. Het was of een vrijwillige fusie met een gemeente naar keuze of gedwongen annexatie door Amersfoort. Zo kwam de samenvoeging van Hoevelaken (circa 6000 inwoners) met Nijkerk (circa 30.000 inwoners) tot stand. Een belangrijke bestuurlijke overweging was hierbij, dat we in de fusiegemeente Nijkerk nog wel in staat zouden zijn Hoevelakense inbreng te realiseren. Dat laatste is uitgekomen, er zijn nog steeds Hoevelakense wethouders en Hoevelakense raadsleden. Ik denk dat die invloed bij een fusie met Amersfoort veel kleiner zou zijn geweest.''

Of de fusie met Nijkerk bijna twintig jaar na dato een succes mag worden genoemd vindt Van der Woerd een moeilijk te beantwoorden vraag. ,,Ik denk dat vanuit de inwoners nog steeds sneller het gevoel van spijt zal overheersen. Dat komt enerzijds door het verschil in identiteit en cultuur van de verschillende kernen en anderzijds het feit dat een afweging van het algemeen niet positief hoeft te zijn voor een specifieke kerk. Het beste voorbeeld is denk ik de sluiting van twee verouderde zwembaden (in Hoevelaken en Nijkerk) en de bouw van een (in het tussenliggende Nijkerkerveen centraal gelegen nieuw bad. De beleving in Hoevelaken is in elk geval 'we zijn ons fijne zwembad kwijt'.''

LAGE LASTEN Nijkerk behoort wel tot de gemeenten met de laagste lokale lasten, vertelt Van der Woerd. Maar of de fusie daaraan heeft bijgedragen is volgens hem niet of nauwelijks aan te tonen. ,,Opvallend is wel dat Amersfoort veel financiële vraagstukken heeft. Groter is zeker niet per definitie goedkoper…'', aldus Van der Woerd die op dit punt achteraf dus zeker geen hartzeer heeft van de keuze voor Nijkerk. ,,Maar ook de politieke samenstelling van de gemeenteraad heeft natuurlijk invloed op de ontwikkeling van de lokale lasten'' benadrukt Van der Woerd. ,,In de gemeente Nijkerk zijn VVD en CDA doorgaans sterker gericht op lastenbeheersing dan diverse andere partijen. Verder zijn er natuurlijk diverse benchmarks die iets zeggen over de aantrekkelijkheid van de gemeente Nijkerk. Daarin scoren wij landelijk hoog.''

Als het gaat om de ontwikkelingen binnen de ambtelijke organisatie van de fusiegemeente merkt Van der Woerd ook een tendens van meer afstandelijkheid op. ,,Wat ik vrij vaak hoor is dat ambtenaren vroeger bijna hun leven lang in de eigen gemeente woonden en werkten. ,,Die lokale kennis en betrokkenheid is sterk afgenomen omdat er steeds meer is uitbesteed aan derden en de bezetting ook veel sneller wisselt. Dat zijn vooral maatschappelijke veranderingen die maken dat er bij inwoners een ander gevoel is over de dienstverlening.''

VERBONDENHEID Van der Woerds plaatsgenoot Theo Zuurman, die in 1972 met zijn gezin vanuit Amersfoort verhuisde naar Hoevelaken, proeft in het dorp nog steeds niet veel verbondenheid met de gemeente Nijkerk. ,,Het was natuurlijk een verstandshuwelijk; van echte liefde was geen sprake'', blikt de inmiddels gepensioneerde maar nog op diverse terreinen zeer actieve communicatieadviseur terug. ,,We hadden drie kandidaat fusiepartners: Amersfoort, Barneveld en Nijkerk. Amersfoort viel af omdat Hoevelaken bang was opgeslokt te worden als een buitenwijk, Barneveld viel af omdat het 'te ver' en vooral religieus 'te zwaar' was en dus bleef Nijkerk over en die won op punten.'' De politieke betrokkenheid staat volgens Zuurman in Hoevelaken niet echt op een hoog plan. ,,De Hoevelakers genieten van hun groen, gemoedelijk en vriendelijk dorp, wat ze graag zo willen houden. Waar de Hoevelakers wel moeite mee hebben zijn de promotieactiviteiten van Nijkerk waar Hoevelaken letter in de bosvijver valt. Ik denk dat bijvoorbeeld aan het aanstellen van een heuse city-marketeer die met mer 'Nijkerk' moet gaan promoten met de slogan 'Lekker Nijerk'. Maar wat moet Hoevelaken hiermee? Ze mogen activiteiten op hun website zetten als erg schrale troost, maar moeten wel meebetalen aan Nijkerk, vinden kritische Hoevelakers.''

VERRAST Of Hoevelaken er op bestuurlijk niveau op vooruit of achteruit is gegaan door de fusie vindt Zuurman na bijna 20 jaar moeilijk aan te geven. ,,Het college en de raadsleden tonen zich zeker na de laatste verkiezingsronde betrokken bij Hoevelaken; ze zijn erachter gekomen dat hun kiezers niet alleen in Nijkerk zitten… Echt grote veranderingen hebben er voor Hoevelaken na de fusie niet plaatsgevonden. Op de Bieb na zijn fusies met sportverenigingen, kerken en dergelijke achterwege gebleven. Het sluiten en slopen van zwembad De Slag werd door de Hoevelakers echter ervaren als een verraad tegen de afspraak om de openbare voorzieningen in het dorp in stand te houden.''

Wat Zuurman in elk geval nog steeds pleziert is dat er bij de fusie met Nijkerk is besloten dat er geen gekunstelde nieuwe naam voor de gemeente werd bedacht, zoals bijvoorbeeld 'NijHoeveVeen'. ,,Het werd de Gemeente Nijkerk met de kernen Hoevelaken en Nijkerkerveen. Zeker Hoevelaken was daar blij mee om hun eigen identiteit te behouden. Zelfs nieuwgeborenen kregen, dankzij een actie van verloskundige Yvonne Fontein, de mogelijkheid om als geboorteplaats Hoevelaken in hun geboorteakte te krijgen.''

Het laatste lijkt een uitstekende bevestiging dat gemeentelijke herindelingen vooral worden gestuurd op zakelijke en rationele overwegingen, die veelal lijnrecht staan tegenover de emotie van de samenleving die vooral 'zichzelf wil blijven'. Dat zal in het gesprek wat het gemeentebestuur in het najaar wil aangaan met de Scherpenzeelse samenleving ongetwijfeld niet anders blijken te zijn.

advertentie
advertentie