Nieuw orgel voor Grote Kerk

SCHERPENZEEL - Op vrijdagavond 6 juni wordt in de Hervormde Grote Kerk in Scherpenzeel een nieuw orgel in gebruik genomen. Dat gebeurt met een improvisatieconcert door de organisten Gerben Mourik en Otto M. Kramer.

Op zaterdag 7 juni is het orgel van dichtbij te bewonderen tijdens een open dag. In april van dit jaar werd de bouw van het nieuwe orgel door Adema´s Kerkorgelbouw uit Hillegom afgerond. Het Adema-orgel is niet het eerste orgel in de oude hervormde dorpskerk. In 1822 bouwde de Goudse orgelmaker Johann Caspar Friedrichs het eerste orgel voor deze kerk. Het was een gift van de toenmalige Heer van Scherpenzeel, P.J. van Naamen. Het heeft dienst gedaan tot het einde van de Tweede Wereldoorlog toen op zondag 22 april 1945 de kerktoren werd opgeblazen door de bezetters. Van de toren, het daartegenaan geplaatste orgel, en een deel van het schip van de kerk bleef niet veel meer over. Al snel na de oorlog werd de kerk opnieuw opgebouwd. Ook daarin moest een orgel komen. De orgelmaker J. de Koff en Zoon uit Utrecht kreeg de opdracht om het te maken. In een periode van materiaalschaarste kon de orgelmaker met gebruik van onderdelen uit een oud orgel uit Werkendam een nieuw orgel plaatsen. In 1948 kon het instrument voor het eerst in de kerkdiensten worden gebruikt.

Na meer dan een halve eeuw werd in 2002 toch besloten om het orgel te vervangen. Een speciaal daarvoor opgerichte orgelcommissie ging op zoek naar een geschikte orgelbouwer en kwam uiteindelijk tercht bij de firma Adema´s Kerkorgelbouw uit Hillegom. Opgericht in 1855 zijn zij de oudste nog zelfstandige orgelmakers in Nederland. Ze kregen de opdracht om met gebruikmaking van nog goede materialen uit het De Koff-orgel een nieuw instrument te bouwen. In 2005 werd met de bouw begonnen door eerst het oude orgel te demonteren. Na talloze uren ambachtelijk handwerk - de bouw van een orgel is erg arbeidsintensief - kon het nieuwe Adema-orgel in april 2008 worden opgeleverd.

Met een klein 2.000 orgelpijpen van hout of tin en lood, enkele tonnen aan gewicht, en een hoogte van zeven meter is het geen klein muziekinstrument geworden. Achter de klassieke eiken orgelkast gaat een ingewikkeld systeem van mechanieken en windkanalen schuil waarmee de vele orgelpijpen tot klinken worden gebracht. Het is geen alledaags orgel geworden. De orgelmakers van Adema bouwden het orgel in de stijl van de Franse romantiek van het einde van de negentiende eeuw. Die stijl is, sinds ze in 1871 het beroemde orgel van de Mozes- en Aäronkerk in Amsterdam bouwden, een specialisme van de firma Adema. Veel orgels in die stijl zijn in Nederland niet te vinden, dat maakt het orgel ook voor de regio een bijzonder instrument. Het orgel beschikt over 34 registers waarmee het tot de grotere orgels in de regio kan worden gerekend. 34 verschillende klankkleuren, van warmklinkende fluiten, zachte strijkers, houtblazers als de hobo en de fagot, tot krachtige en felle trompetten. Daarmee heeft de Hervormde Gemeente van Scherpenzeel een veelkleurig orgel tot haar beschikking voor de begeleiding van de kerkdiensten.

Vrijdagavond 6 juni zullen de klanken van het orgel aan het publiek worden gedemonstreerd met een concert door organisten Gerben Mourik en Otto M. Krämer (D). Op het programma staan improvisaties waaronder enkele vierhandig. Het concert begint om 20.00 uur. De kerk is open vanaf 19.30. De toegang is gratis. Voor belangstellenden is er op zaterdag 7 juni een open dag die om 10.00 uur van start. Het orgel is dan te bezichtigen en wie dat wil kan het orgel ook bespelen. De dag wordt om 16.00 uur afgesloten met een kort concert. Meer informatie is te vinden op www.ademaorgelscherpenzeel.nl.